Yeni Gelişme
26 Şubat 2016 tarihli ve 29636 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelik’te (“Yönetmelik”) 8 Mayıs 2025 tarihi itibarıyla önemli değişiklikler yapılmıştır. Yapılan bu değişikliklerle birlikte alışveriş merkezlerinin tanımı, ortak alanların kapsamı, işletme ve ruhsat yükümlülükleri ile raporlama düzeni daha ayrıntılı ve şeffaf bir yapıya kavuşturulmuştur.
Gelişme neler getiriyor?
- Ortak Kullanım Alanları
Alışveriş merkezlerindeki ortak kullanım alanlarının kapsamı netleştirilmiştir. Buna göre; ortak kullanım alanı tanımlanmış ve konaklama, depolama ve üretim alanları ile işyerlerinin ortak kullanım alanlarının dışında kaldığı hükmü eklenmiştir. Yapılan değişiklikle, ortak kullanım alanlarının, sayılan bu alanların dışında kalan sosyal ve kültürel etkinlik alanı, acil tıbbi müdahale ünitesi, mescit ibadet yeri, bebek bakım odası, çocuk oyun alanı, tuvalet ve dinlenme alanı gibi doğrudan ve ortaklaşa kullanılabilen alanlar olduğu belirtilmiştir. Bu kapsamda, doğrudan kullanıma açık olmayan dış cephe ve çatı gibi alanlar AVM Yönetmeliği kapsamında ortak kullanım alanı olarak kabul edilmeyecektir.
- Yapı Ruhsatları
Yönetmelik kapsamındaki alışveriş merkezlerinin ortak kullanım alanına sahip olması halihazırda zorunluydu. Bu yükümlülüğe uymamanın sonucuna ilişkin daha esaslı bir düzenleme yapılarak alışveriş merkezi projelerinde ortak kullanım alanına yer verilmemesi halinde alışveriş merkezi için yapı ruhsatı düzenlenemeyeceği de değişikliklerle hükme bağlanmıştır. Ayrıca yapı ruhsatlarında yapının niteliğinin açıkça “alışveriş merkezi” olarak belirtilmesi zorunlu kılınmıştır.
- Ortak Gelir – Ortak Gider Raporları
Alışveriş merkezi yönetimleri her yıl bir önceki takvim yılına ait gelir-gider raporunu her yılın nisan ayı sonuna kadar hazırlayarak perakendecilere göndermekle değişiklik öncesinde de yükümlüydü. Yeni değişiklikle birlikte, bu raporun gönderime ilişkin kanıtlayıcı bilgi ve belgelerin alışveriş merkezi maliki veya yönetimi tarafından onaylanmış örneğiyle birlikte, Ticaret Bakanlığı’nın internet sitesinde ilan edilen KEP adresine de her yılın mayıs ayı sonuna kadar iletilmesi yükümlülüğü getirilmiştir.
Ek olarak, alışveriş merkezi yönetimlerinin, avans, ortak gelir ve gider hesaplama ve raporlama işlemleri ile ortak gider paylaşımına ilişkin diğer işlemlerinin uygunluğunun Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşunca denetlenerek rapora bağlanması ve bu raporun alışveriş merkezindeki perakende işletmelere her yılın temmuz ayının sonuna kadar gönderilmesi yükümlülüğü mevcuttu. Yapılan değişiklikle birlikte, bu yükümlülüğün kapsamı daraltılarak bu raporun sadece ortak gider katılım payı tahsil edilen perakende işletmelere gönderilmesi öngörülmüştür. Bu gönderimin kapsamı daraltılmış olmakla birlikte, bu gönderime ilişkin kanıtlayıcı bilgi ve belgelerin alışveriş merkezi maliki veya yönetimi tarafından onaylanmış örneğiyle birlikte Ticaret Bakanlığı’nın internet sitesinde ilan edilen KEP adresine de her yılın ağustos ayı sonuna kadar iletilmesi yükümlülüğü de söz konusu değişiklikler ile Yönetmelik’e eklenmiştir.
- Yükümlülüklerin Askıya Alınması
Ticaret Bakanlığı Satış alanı 10.000 m²’nin altında olan veya iş yeri sayısı 30’dan az olan alışveriş merkezleri için AVM Yönetmeliği’nde sayılan yükümlülükleri doğrudan askıya alabilecektir. 10.000-20.000 m² arası satış alanına sahip AVM’lerde ise, Ticaret Bakanlığı, faaliyette olmayan iş yerlerinin sayısının yarıdan fazla olması veya işletmelerin ulusal ya da uluslararası düzeyde faaliyet gösteren perakende zincirleri tarafından işletilmemesi durumunda söz konusu yükümlülükleri askıya alabilecektir.
- Diğer Önemli Değişiklikler
Son olarak, Yönetmelik’te sayılan “alışveriş merkezi niteliklerini” taşımayan yapıların “alışveriş merkezi” ibaresini kullanması yasaklanmıştır. Bu değişiklikle, tüketicinin yanıltılmasının önüne geçilmesi hedeflenmektedir.
Bu değişikliklerle birlikte Yönetmelik, alışveriş merkezi işletmeciliğinde şeffaflık, hesap verilebilirlik ve sosyal alanlara erişim açısından daha güçlü bir yasal zemin oluşturmuştur.
Sonuç
Yönetmelik’te 8 Mayıs 2025 tarihi itibarıyla önemli değişiklikler yapılmıştır. Özellikle ortak kullanım alanlarının kapsamına ilişkin düzenlemeler, ortak gelir&gider raporlarına ilişkin Ticaret Bakanlığı’na gönderim yükümlülüğü ve belirli kriterlere göre Yönetmelik’te yer alan yükümlülüklerin askıya alınmasına ilişkin düzenlemelerin önemli sonuçlar doğuracağını değerlendiriyoruz.
