Yeni Gelişme
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 2018-32/48 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (“Tebliğ“) ile ihracat bedellerinin yurda getirilmesi zorunluluğu getirildi. 4 Eylül 2018’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tebliğ, bu tarihten itibaren 6 ay süre ile geçerli olacaktır.
Tebliğ’de düzenlenen başlıca hususlara aşağıda yer verilmiştir.
Tebliğ Ne Düzenliyor?
- Tebliğ’e göre, Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedeller, ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilecek veya getirilecektir.
- Bedellerin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçmeyecektir.
- Söz konusu bedellerin en az %80’inin bir bankaya satılması (Türk lirasına çevrilmesi) zorunludur.
- İhracat işlemlerine ilişkin bedeller, (a) akreditifli ödeme, (b) vesaik mukabili ödeme, (c) mal mukabili ödeme, (d) kabul kredili akreditifli ödeme, (e) kabul kredili vesaik mukabili, (f) kabul kredili mal mukabili ödeme ve (g) peşin ödeme şekillerinden birine göre yurda getirilebilecektir.
- İhracat bedellerinin beyan edilen Türk parası veya döviz üzerinden yurda getirilmesi esas olup, Türk parası üzerinden yapılan ihracat karşılığında döviz getirilebilecektir.
- Peşin döviz karşılığında yapılan ihracatın 24 ay içinde gerçekleştirilmesi zorunludur.
- Tebliğ’e göre “özelliği olan ihracat” işlemleri (müteahhit firmalarca yapılacak ihracat; konsinye yoluyla yapılacak ihracat; yurt dışına geçici ihracat; ve yürürlükteki İhracat Rejimi ve Finansal Kiralama mevzuatı çerçevesinde kredili veya kiralama yoluyla yapılan ihracat) kapsamındaki ihracat bedellerinin yurda getirilip bankaya satılmasına ilişkin olarak farklı süreler belirlenmiştir.
- İhraç edilen malların bedelinin süresinde yurda getirilerek, bankalara satılmasından ve ihracat hesabının süresinde kapatılmasından ihracatçılar sorumlu tutulacaktır.
- İhracata aracılık eden bankalar, ihracat bedellerinin yurda getirilmesini ve satışının yapılmasını izlemekle yükümlü olacaktır.
- Ticari amaçla mal ihracında, bedelleri yurda getirilmesi süresi içinde gelen ihracat ile ilgili hesaplar aracı bankalarca kapatılır.
- Süresi içinde kapatılmayan ihracat hesapları aracı bankalarca 5 iş günü içinde muamelenin safhalarını belirtecek şekilde yazılı olarak ilgili Vergi Dairesi Başkanlığına veya Vergi Dairesi Müdürlüğüne ihbar edilecektir. İlgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce, ihbarı müteakip 10 iş günü içinde ilgililere hesapların kapatılmasını teminen 90 gün süreli ihtarname gönderilir. Bu süre içinde hesapların kapatılması veya Tebliğ’de belirtilen mücbir sebep hallerinin ya da haklı durumun belgelenmesi gereklidir. Aksi takdirde, Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun kapsamında idari yaptırımlar uygulanacaktır.
- Türkiye’de yerleşik kişilerce Tebliğ’in yürürlükte bulunduğu süre içinde fiili ihracı gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedel getirme süresi Tebliğ’in yürürlükten kalktığı tarihten sonra sona ermesi halinde de Tebliğ hükümlerin uygulanmaya devam edecektir.
Sonuç
Esasen ihracat bedellerinin Türkiye’ye getirilmesine ilişkin benzer yükümlülükler daha önce de mevzuatımızda yer alsa da, 32 Sayılı Karar’da 2008 yılında yapılan değişiklik ile ihracat bedellerinin Türkiye’ye getirilmeksizin serbestçe tasarruf edilmesine imkân verilmişti. Son dönemde yaşanan kur artışları nedeniyle söz konusu yükümlülüklerin yeniden gündeme getirildiğini görmekteyiz.
Bu çerçevede, mal ihracı ile iştigal eden Türkiye’de yerleşik kişilerin söz konusu ihracat bedellerinin Türkiye’ye getirilmesine ilişkin olarak Tebliğ ile getirilen geçici yükümlülüklere dikkat etmeleri gerekmektedir.
Ayrıca belirtmek gerekir ki söz konusu zorunluluğun yerine getirilmesi ile Türk lirasına çevrilen ihracat bedellerinin daha sonra serbestçe tasarruf edilmesi konusunda bir engel bulunmamaktadır.
