Yeni Gelişme
Anayasa Mahkemesi 2024/24 esas ve 2025/164 karar sayılı 22 Temmuz 2025 tarihli kararında (“Karar“) kanuni faizi düzenleyen 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun’un (“3095 sayılı Kanun”) 1. maddesinin sözleşmeden kaynaklanmayan borç ilişkileri yönünden iptaline karar vermiştir. Karar, 1 Aralık 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır ve Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra, yani 1 Eylül 2026 tarihinde yürürlüğe girecektir.
İptale Konu Kanun Hükmü ve Başvuru
İptale konu olan 3095 sayılı Kanun’un 1. maddesi Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’na göre faiz ödenmesi gereken hallerde miktarı sözleşme ile tespit edilmemiş ise kanuni faizin yıllık yüzde 12 olarak uygulanacağını düzenlemektedir. Ayrıca Cumhurbaşkanı’na bu oranı aylık olarak belirleme, yüzde onuna kadar indirme ve bir katına kadar arttırma yetkisi verilmiştir.
20 Mayıs 2024 tarihli ve 8485 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Cumhurbaşkanı kanuni faizi bir katına kadar arttırma yetkisini kullanmış ve 1 Haziran 2024 tarihinden itibaren kanuni faizin yıllık %24 olarak uygulanmasına karar vermiştir.
Kahramanmaraş 3. İdare Mahkemesi, deprem sonucunda taşınmazın yıkılması nedeniyle uğranılan zararların tazmini talebiyle açılan davada, 3095 sayılı Kanun’un 1. maddesinin Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesi ile Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştur. Mahkeme, iptali istenen kanun hükmü ile belirlenen kanuni faiz oranının enflasyon karşısında çok düşük kaldığını, paranın değer kaybının önlenmesi bakımından herhangi bir güvenceye yer verilmediğini ve bu durumun mülkiyet hakkını ihlal ettiğini ileri sürerek iptali için başvurmuştur.
Karar Ne Diyor?
Anayasa Mahkemesi Karar’da, faiz alacağının ve ana para alacağının mülkiyet hakkının kapsamına dahil olduğunu belirterek incelemesini mülkiyet hakkı çerçevesinde gerçekleştirmiştir.
Anayasa Mahkemesi, mevcut faiz oranının enflasyon karşısında yetersiz kaldığı ve kanuni düzenlemenin etkili bir telafi mekanizması sunmadığı sonucuna varmıştır. Bu nedenle, sözleşmeden doğmayan borç ilişkileri için uygulanan kanuni faiz oranının Anayasa’nın 35. ve 40. maddelerine aykırı olduğuna ve iptal edilmesine karar verilmiştir. Ayrıca, iptal kararının hemen yürürlüğe girmesi halinde oluşacak yasal boşluğun kamu yararını ihlal etme riski taşıdığı gerekçesiyle, Karar’ın Resmî Gazete’de yayımlandıktan dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine hükmedilmiştir.
Karar yürürlüğe girmeden önce, TBMM’nin yeni bir yasal düzenleme yapması olasıdır. Bu Karar’ın ve yeni yasal düzenlemenin mevcut uyuşmazlıklar bakımından ne şekilde etki doğurabileceği de ayrıca değerlendirilmesi gereken bir husus olacaktır.
