Yeni Gelişmeler
Bankaların çevresel sürdürülebilir ekonomik faaliyetlerin finansmanına katkısının ölçümü için belirlenen yeşil varlık oranı ve diğer anahtar performans göstergelerinin hesaplanması ve raporlanmasına ilişkin usul ve esasların düzenlendiği Bankaların Yeşil Varlık Oranı Hesaplaması Hakkında Tebliğ (“Tebliğ“), 11 Nisan 2025 tarih ve 32867 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.
Tebliğ Neler Getiriyor?
Birincil Anahtar Performans Göstergesi
Tebliğ uyarınca, bankaların çevresel sürdürülebilirliğe katkılarını tespit için birincil anahtar performans göstergesi, yeşil varlık oranı olacak.
Yeşil varlık oranı, bankaların konsolide olmayan bilançolarında yer alan uyumlu varlıkların, yeşil varlık oranı kapsamındaki toplam varlıklara bölünmesi yöntemiyle hesaplanıyor. Yeşil varlık oranı kapsamındaki toplam varlıklar ise, bilanço içi toplam finansal varlıklardan, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden, merkez bankalarından ve uluslar üstü kuruluşlardan alacaklar ile alım satım hesaplarında izlenen varlıklar çıktıktan sonra kalan bilanço içi varlıkların itfa edilmiş maliyet ile ölçülen brüt tutarlarının toplanması ile hesaplanacak.
Uygun ve Uyumlu Varlıklar
Tebliğ, uyumlu varlıkların, belirli şartları sağlayan uygun varlıklardan oluşacağını düzenliyor. Bu kapsamda, uygun varlıklar; yeşil varlık oranı kapsamındaki toplam varlıklar içerisinde, kriterleri sağlayıp sağlamadığı dikkate alınmaksızın, teknik tarama kriterleri kapsamında yer alan tüm ekonomik faaliyetlere ilişkin bilanço içi finansal varlıkların itfa edilmiş maliyet ile ölçülen brüt tutarlarının toplanması ile hesaplanıyor.
Uygun varlıkların, uyumlu varlık olarak kabul edilmesi için taşıması gereken şartlar ise aşağıdaki şekilde:
- Çevresel hedeflerden bir ya da daha fazlasına önemli ölçüde katkıda bulunma.
- Diğer çevresel hedeflere önemli zarar vermeme.
- Asgari sosyal güvenlik standartlarını sağlama.
Uyumlu varlıklar, yukarıdaki üç koşulu de aynı anda yerine getiren ekonomik faaliyetlere ilişkin bilanço içi finansal varlıkların itfa edilmiş maliyet ile ölçülen brüt tutarlarının toplanması ile hesaplanıyor.
Tebliğ’in 5. maddesi uyarınca, çevresel hedefler aşağıdakileri kapsayacak:
- İklim değişikliğini azaltma.
- İklim değişikliğine uyum.
- Döngüsel ekonomiye geçiş.
- Su ve deniz kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı ve korunması.
- Kirliliğin önlenmesi ve kontrol altına alınması.
- Biyoçeşitliliğin ve ekosistemlerin korunması ve restorasyonu.
Ancak, 11. madde, şimdilik, uyumlu varlıkların belirlenmesinde dikkate alınacak tek çevresel hedef olarak “iklim değişikliğini azaltma”yı belirliyor ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nu (“BDDK“) diğer çevresel hedeflerin de yeşil varlık oranı hesaplaması kapsamına dahil edilmesi konusunda yetkilendiriyor.
BDDK, (i) çevreye önemli zarar vermeme kriteri, (ii) asgari sosyal güvenlik standartları ve (iii) teknik tarama kriterlerini de belirleyecek.
İkincil Anahtar Performans Göstergeleri
Tebliğ uyarınca bankaların çevresel sürdürülebilirliğe katkısı için ikincil anahtar performans göstergeleri, “uyumlu varlıklar/uygun varlıklar” ve “uygun varlıklar/yeşil varlık oranı kapsamındaki toplam varlıklar” oranları olacak.
Raporlama
Tebliğ kapsamında, bankalar yeşil varlık oranı kapsamındaki varlıklara ilişkin belgelendirme, sınıflandırma, izleme ve kontrol süreçleri ile bunlara ilişkin politikalarını tesis etmek, veri tabanlarında gerekli düzenlemeleri yapmak ve raporlama sistemini oluşturmakla yükümlü olacak.
Bankalar tarafından Tebliğ kapsamında yapılacak raporlamalar 30 Haziran 2025 tarihinde başlayacak olup bankalar, yeşil varlık oranı raporlamalarını, BDDK tarafından belirlenecek sürelerde yapacak. BDDK, ayrıca, raporlama yükümlülüğünü banka türü ve büyüklüğü bazında belirlemeye ve farklılaştırmaya da yetkili olacak.
Sonuç
Tebliğ, bankaların çevresel sürdürülebilir ekonomik faaliyetlerin finansmanına katkısının ölçümünü zorunlu hale getiriyor.
