İnternet Alan Adları Yönetmeliği (“İAA Yönetmeliği“) kapsamındaki Kayıt Kuruluşları’nın (“KK“) belirlenmesine, faaliyetlerine ve “.tr” uzantılı internet alan adlarının (“İAA“) yaşam çevrimine dair usul ve esasları düzenleyen İnternet Alan Adları Tebliği (“Tebliğ“) 21 Ağustos 2013 tarihli ve 28742 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Tebliğ’in içeriğinde kimi değişiklikler öngören İnternet Alan Adları Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (“Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ“), 10 Haziran 2023 tarihli ve 32217 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yeni Gelişme
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (“BTK“) 19 Ağustos 2022 tarihli duyurusunun akabinde, 14 Eylül 2022 tarihinden itibaren “.tr” Ağ Bilgi Sistemi (“TRABİS“) faaliyetlerine başlamıştır. Bu vesileyle İAA Yönetmeliği kapsamında, TRABİS faaliyete geçene dek yürürlüğü ertelenen maddeler de yürürlüğe girmiş ve İAA’ların tahsis, yönetim ve işleyişi açasından yeni dönem başlamıştır. İAA’ların tahsis, yönetim ve işleyişi ile bu süreçlerin yürütülmesi bağlamında oldukça önemli bir rol üstlenen KK’ların görev ve yetkileri, Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ kapsamında önemli değişikliklere uğramıştır. Nitekim Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, özellikle İAA’ların yaşam çevrimi, KK’ların görev ve yetkileri, yeni seviye İAA açılması ile İAA depolama hususlarında köklü değişiklikleri beraberinde getirmektedir. İnternet Alan Adları Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğe buradan ulaşabilirsiniz.
Tebliğde Yapılan Değişiklikler Nelerdir?
KK’lara yönelik görev, yetki ve işleyiş bakımından getirilen yenilikler
- Tebliğ’in KK olarak faaliyet göstermek isteyen tarafların yapacağı başvuruya ilişkin usul ve esasları düzenleyen 5. maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklik ile KK’nın ödemekle yükümlü olduğu güvence bedeli artırılmış olup ödenen teminat bedelinin her yıl bir önceki yıla göre Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenecek yeniden değerleme oranına göre arttırılacağı da eklenmiştir.
- Tebliğ’in 8. maddesinde düzenlenen KK’ların teknik altyapısına ilişkin kurallar açısından, KK’nın test sistemine bağlantı yaptığı IP adresinden farklı IP adreslerini kullanılacağı belirlenmiştir.
- Tebliğ’in, KK’ların İAA’lara ilişkin işlemleri üçüncü taraf olan bayilerle yürütülebileceğini öngören 12. maddesi de değişikliğe uğramış olup, KK’ların birlikte çalışacağı bayiye ilişkin bazı bilgileri isteyeceği ve bu bilgilerde herhangi bir değişiklik olması halinde söz konusu değişikliklerin on iş günü içerisinde BTK’ya bildirileceği hususu düzenlenmiştir.
- Aynı zamanda Tebliğ’in 15. maddesinin 2. fıkrası İAA’nın tahsisi sırasında oluşabilecek hata ve aksaklıklar yönünden yeniden düzenlenmiş olup, KK tarafından İAA’nın tahsisi işlemi sırasında sistemsel hatadan kaynaklanan kayıtların bildirilmesi veya BTK tarafından re’sen tespit edilmesi durumunda, BTK’nın bu kayıtların düzeltilmesine karar verebileceği öngörülmüştür.
İAA’lara yönelik başvuru, tahsis ve işleyiş bakımından getirilen yenilikler
- Tebliğ’in İAA başvuru usul ve esaslarını düzenleyen 14. maddesinde de birtakım değişiklikler öngörülmüştür. İlgili değişiklikler uyarınca, KK’ların İAA başvurusunda bulunan başvuru sahiplerinden alacağı elektronik başvuru formu kapsamında edinmesi gereken kabul, beyan ve taahhütler arasına, İAA’ya ilişkin bir alternatif uyuşmazlık çözüm sürecinin başlaması durumunda başvuru sahibinin buna katılacağı ve KK’ya bildirmiş olduğu ad, soyad ve elektronik posta bilgilerinin uyuşmazlık çözüm süreci kapsamında ilgili Uyuşmazlık Çözüm Hizmet Sağlayıcı (“UÇHS“) veya şikayetçi ile paylaşılacağı hususları da eklenmiştir.
- Tebliğ’in 22. maddesinin başlığı ise “Satış, devir ve feragat” ibaresinden “Satış ve devir” ibaresine dönüştürülmüştür. Bu bağlamda, İAA sahibinin İAA’dan feragat ettiği günden itibaren İAA’nın kullanımının iki ay süreyle durdurulacağı ve bu süre içinde İAA sahibinin başvurusu üzerine İAA tahsis işlemi yenileneceğini; aksi halde İAA’nın yeniden tahsise açılacağını öngören 5. fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
- Yeni seviye İAA açılması hakkındaki düzenlemelerin altında yer alan “a.tr” yapısındaki İAA’ların ilk tahsisine dair 27. maddede ise köklü değişiklikler meydana getirilmiştir. Buna göre;
- Birinci fıkrada “a.tr” yapısındaki İAA’ların ilk tahsis işlemlerinden önce “a.tr” için ilgili bentlerde sıralanan İAA’lara ücretsiz tahsis yapılacağı öngörülmüştür. İlgili değişiklik uyarınca “a.org.tr” yapısındaki İAA’lar, tahsisi ücretsiz yapılacak İAA’lar kapsamından çıkartılmıştır. Bu nedenle aynı maddenin “a.org.tr” başvurusunda izlenecek sürece ilişkin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
- Ayrıca, yönlendirilen İAA’ların satılamayacağı ve devredilemeyeceğine ilişkin düzenleme ile marka sahipleri önceliğinden sonra açık arttırma yapılacağına dair düzenleme yürürlükten kaldırılmıştır.
- Beşinci fıkra “Birinci fıkra hükmüne göre yapılan tahsis sonrasında uzantı bazlı alan adı sahipliği önceliği hükmü işletilir.” halini; yedinci fıkra ise “Uzantı bazlı alan adı sahipliği önceliği hükmüne göre yapılan tahsislerden sonra uygun İAA’lara ilk gelen alır kuralı uygulanır” halini almıştır.
- İAA’lar yönünden kural olarak belgesiz tahsis prensibine geçilmesiyle paralel olarak, Tebliğ’in 28. maddesinde yer alan ve “a.yeni.tr” yapısındaki yeni ikinci seviye alan adlarının belgesiz olarak tahsis edilmesi halinde; ilk olarak “marka sahipleri” önceliği hükmünün işletileceğini düzenleyen hüküm, “marka sahipleri” ibaresinin “uzantı bazlı alan adı sahipliği” şeklinde değiştirilmesiyle son halini almıştır. Bununla paralel olarak, Tebliğ’in “Marka sahipleri önceliği” şeklindeki 29. maddesinin başlığı ise “Uzantı bazlı alan adı sahipliği önceliği” şeklinde değiştirilmiştir. Ayrıca aynı maddenin birinci fıkrasında yer alan açık arttırmadan önce marka sahiplerine öncelik tanınacağı ifadesi, “bu fıkrada belirtilen usul ve esaslarda belirlenen tarihte kayıtlı olan İAA’ların sahiplerine” şeklinde değiştirilmiştir.
- Tebliğ’in 30. maddesinde yer alan açık arttırmaya ilişkin düzenlememeler yürürlükten kaldırılmıştır.
- Tebliğ’in 31. maddesindeki İAA depolamaya ilişkin düzenlemede yer alan “TRABİS’e olan elektronik bağlantısının otomatize imkânlarını kullanarak” ifadesi kaldırılmıştır ve maddenin ilk fıkrasının ikinci cümlesi “KK, satış, devir ve benzeri amaçlarla kendi ve/veya çalışanları adına İAA başvurusu ve/veya tahsisi yapmak suretiyle İAA depolayamaz.” şeklinde güncellenmiştir. İAA’ların depolandığının tespit edilmesi halinde uygulanacak yaptırımı belirleyen ikinci fıkranın ikinci cümlesi de KK’nın faaliyetine son verilmesi dahil idari yaptırım uygulanacağı şeklinde değiştirilmiştir.
SONUÇ
Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile birlikte, İAA Yönetmeliği kapsamında, KK’ların belirlenmesine, faaliyet göstermelerine ve “.tr” uzantılı internet alan adlarının yaşam çevrimine ilişkin usul ve esasları düzenleyen Tebliğ’de esaslı değişiklikler yapılmıştır. Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, İAA’laın tahsisi, yönetimi, işleyişi ve bu süreçlerin yürütülmesi gibi görevler üstlenen KK’ların sorumlulukları hakkında köklü değişiklikler meydana getirmiş olup, aynı zamanda İAA’ların yaşam çevrimi, yeni seviye İAA açılması ve İAA depolama gibi konularda da radikal değişiklikler ortaya çıkartmıştır.
