Yeni Gelişme
Bakanlar Kurulu 5 Haziran 2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 2018/11662 sayılı kararıyla Hazine Müsteşarlığı’nın (“Hazine”) girişim sermayesi fonlarına (“fon”) yatırım yapabilmesinin önü açıldı.
Bakanlar Kurulu, karar ile Hazine’nin fonlara yapacağı yatırımlara ilişkin kuralların kapsam ve çerçevesini belirlemekte olup, Hazine her bir fon ile yapacağı protokol ile ilgili fonun tabi olacağı kurallar ve uygulamaya ilişkin detayları belirleyecek.
Bu kapsamda, karar kapsamında fonlara kaynak aktarılması, fonların ve portföy yöneticilerinin seçim kriterleri, fonların yatırım yapabileceği alanlar, fonların denetimi ve kaynak tutarları ve masraflara ilişkin çerçeve esaslar belirlenmiştir.
Yatırım Süreci
Duyuru metni — Hazine sağlanacak kaynağın üst sınırını, tahsis edilecek kaynağın kullanım amacını, finansman türünü ve uygulamaya ilişkin diğer hususları belirlediği, Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanan duyuru metnini kendi internet sitesinde yayımlayacak.
Başvuru / Değerlendirme — Yapılan başvurular değerlendirme komitesi tarafından duyuru metnindeki ve aşağıdaki hususlar dikkate alınarak değerlendirilecek:
• Portföy yöneticisinin daha önceki yatırımlarındaki karlılığı da dahil olmak üzere tecrübesi.
• Fonun yönetim masrafları.
• Diğer yatırımcılar tarafından taahhüt edilen sermaye tutarları.
Onay — Hazine’nin bağlı olduğu Bakan, değerlendirme komitesinin kendisine sunacağı görüşünü de dikkate alarak portföy yöneticisini, yatırım tutarını ve türünü belirlemeye yetkili olacak.
Portföy Yöneticisinin NitelikleriPortföy yöneticisinin aşağıdaki niteliklere veya en azından bu niteliklere sahip bir kişinin sürekli olarak bulunduğu bir yönetim ekibine sahip olması gerekecek:
• Portföy yöneticisi olarak en az beş farklı şirkete yatırım yapmış veya yatırım kararı almış olmak.
• Son on yıl içinde yatırımlarından en az birinden kâr ederek çıkış yapmış olmak.
Ancak, fonun en az %50’sinin diğer yatırımcılar tarafından taahhüt edilmesi halinde, ilk defa fon kuracaklar bakımından söz konusu nitelikler aranmayabilir.
Kaynak
Toplam Taahhüt Tavanı
31 Aralık 2023 tarihine kadar girişim sermayesi fonlarına taahhüt edilebilecek toplam kaynak tutarı tavanı, masraf, ücretler ve kur farkları hariç 2 milyar TL’dir.
Bu tarihten sonraki her beş yıllık dönem için taahhüt tutarı tavanı Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecektir.
Yatırım Bazında Taahhüt Miktarı
Kural olarak, Hazine’nin fona taahhüt ettiği tutar, fona taahhüt edilen toplam tutarın %30’unu geçemez.
Ancak, ilk defa kurulacak fonlar için taahhüt tutarı, fona taahhüt edilen toplam tutarın %50’sine kadar olabilir.
Bakan bu oranları yüzde elli orana kadar arttırmaya yetkilidir.
Aktarım ve Kullanım Şekli
Fonlara sağlanacak kaynak, fonun Türkiye’de yerleşik bir bankada açtığı hesaba aktarılır.
Fon taahhüt edilen kaynağı, projelere yatırım yapmak, sermaye şirketlerine sermaye aktarmak, sermaye şirketlerinin yapılandırılmış borçlanma araçlarını satın almak, finansal kurumlar aracılığıyla borç vermek ya da girişim sermayesi şirketlerinin borçlanma araçlarına yatırım yapmak suretiyle kullanabilir.
Masraflar ve Ücretler
Hazine bir defaya mahsus olmak üzere, fona taahhüt ettiği kaynağın %2’sine kadar kuruluş masrafı ödeyebilir.
Her halde, Hazine tarafından fona yıllık olarak ödenecek masraf ve ücretlerin toplamı, fona taahhüt edilen kaynağın %2,5’ini geçemez.
Hazine tarafından portföy yöneticisine ödenecek performans ücreti, Hazine’nin elde ettiği kâr payının %20’sini aşamaz.
Fonla birlikte eş yatırım yapan bireysel katılım yatırımcısına ödenecek performans ücreti, Hazine’nin elde ettiği kâr payının %25’ini aşamaz.
Taraflar performans ücretlerinin ödenmesini, belirli eşiklerin üzerinde kâr elde edilmesine bağlayabilir. Fonun eşik getiri üzerinde kâr elde etmesi durumunda, Hazine tarafından portföy yöneticisine eşik getirinin üzerinde oluşan kârın %10’una kadar ilave ücret ödenebilir.
Yatırım Alanları
Hazine’nin kaynak sağladığı fonlar aşağıdaki kapsama giren yatırımlar yapamazlar:
• Tütün ve alkollü içecek üretimi
• Savunma sanayii hariç silah ve cephane üretimi ve ticareti.
• Ana faaliyet konusu gayrimenkul olan alanlar.
• Altyapı yatırımları.
• Kanunlarla yasaklanmış faaliyetler.
• Protokolde yasaklı faaliyetler olarak belirtilen alanlar.
Denetim
Hazine’nin uygun göreceği bir bağımsız denetim şirketi fonun faaliyetlerini yıllık olarak denetler. Ayrıca, Hazine gerekli gördüğü hallerde fonu doğrudan kendisi denetleyebilir.
Sonuç
2014 yılında Hazine’nin girişim sermayesi/özel sermaye fonlarına finansman sağlayan üst fonlara yatırım yapmasının imkânı tanınmıştı. Ancak, yatırımcı çevrelerinde, ilgili düzenlemenin yabancı fonların Türkiye’ye çekilmesi konusunda yeterli esnekliği ve cazibeyi sağlamadığı düşünülmekteydi.
Yabancı fonların Türkiye’deki yatırımlarının artırılması amacıyla, Hazine’nin üst fonlara yatırım yapabilmesine ek olarak doğrudan girişim sermayesi fonlarına da yatırım yapmasının imkânını sağlamak adına, 2017 yılı Kasım ayında 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da değişiklik yapılarak ek madde eklenmişti. Bakanlar Kurulu kararı ile ilgili yatırımların kapsam ve çerçevesi belirlenmiş ve netleştirilmiş oldu.
Bu değişikliklerle Hazine’nin alternatif yatırım imkânlarına sahip olması, Türkiye’de girişim sermayesi fonlarının faaliyetlerinin artırılması ve daha çok portföy yöneticisinin yetiştirilmesi planlanmaktadır.
