Yeni Gelişmeler
Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’nin (“AYM”) tarihi bir adımla, kambiyo düzenlemelerinin temel hukuki dayanağını ortadan kaldırdı. Bu kararın, piyasalar, finansal kuruluşlar, düzenleyici otoriteler ve sınır ötesi işlemlere taraf olan işletmeler üzerinde geniş kapsamlı etkiler yaratması bekleniyor.
1567 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’un (“Kanun”) 1., 2. ve Ek 5. maddelerine ilişkin 2024/193 E., 2025/136 K. sayılı AYM iptal kararı (“Karar”), 15 Ekim 2025 tarih ve 33048 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı.
Karar’a buradan erişebilirsiniz.
Karar Ne Diyor
- Kanun’un 1. maddesi Türk lirasının kıymetinin korunması kapsamında Cumhurbaşkanı’na, düzenlemeler yapma yetkisi veriyordu. Bu kapsamda Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (2008-32/34) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sermaye Hareketleri Genelgesi gibi birçok düzenleme (birlikte, “Kambiyo Mevzuatı”) yürürlüğe konulmuştu.
- AYM, Cumhurbaşkanı’na verilen bu yetkinin yasama yetkisinin devredilemezliğini düzenleyen Anayasa’nın 7. maddesi ile temel hak ve özgürlüklere ilişkin sınırlamaların ancak kanunla öngörülebileceğini düzenleyen Anayasa’nın 13. maddesini ihlal ettiği gerekçesiyle, Kanun’un 1. maddesinin iptaline karar verdi.
- AYM ayrıca, 1. maddenin iptali nedeniyle uygulanma imkânı kalmayan Kanun’un 2. ve Ek 5. maddelerini de iptal etti. 2. madde, Kanun’un 1. maddesi uyarınca Cumhurbaşkanı tarafından alınan kararların yürürlüğe girişini düzenlerken; Ek 5. madde, Kanun’un 1. maddesi uyarınca Cumhurbaşkanı tarafından alınan kararlarda lehe bir değişiklik yapılması veya bunların tamamen yürürlükten kaldırılması halinde failin lehine olan kararların uygulanacağını düzenliyordu.
- Karar, Resmî Gazete’de yayınlanmasından dokuz ay sonrası olan 15 Temmuz 2026 tarihinde yürürlüğe girecek.
Karar’ın Etkileri Neler Olacak?
- 15 Temmuz 2026 tarihine kadar, Türkiye Büyük Millet Meclisi (“TBMM”) tarafından Kambiyo Mevzuatı’na dayanak olabilecek nitelikte, yeni bir kanuni düzenlemenin çıkarılmaması halinde; Kanun’a dayanılarak çıkarılan Kambiyo Mevzuatı dayanaksız hale gelecek.
- Ancak bu tarihin geçmesinden sonra dayanak kanuni düzenleme çıkarılmaması halinde dahi, idarenin işlemlerinin kanuniliği ilkesi gereği; genel düzenleyici işlem niteliğinde olan Kambiyo Mevzuatı, ayrıca bir iptal davasına konu edilmedikçe geçerliliğini koruyacak. Yetkili bir mahkemenin, hukuken dayanaksız hale gelmeleri sebebiyle Kambiyo Mevzuatı kapsamında herhangi bir düzenlemenin iptaline karar vermesi durumunda ise ilgili düzenleme geçerliliğini yitirecek ve söz konusu düzenlemenin getirdiği kambiyo kısıtlamalarının uygulaması son bulacak.
Sonuç
TBMM’nin 15 Temmuz 2026 tarihine kadar, Kambiyo Mevzuatı’na dayanak olacak nitelikte yeni bir kanuni düzenleme getirmesi bekleniyor.
Böyle bir düzenlemenin gelmemesi halinde, 2018’den beri daha sıkı bir hale gelen kambiyo (para ve değerli kıymetlerin değişimiyle ilgili işlemler) alanı hiç olmadığı kadar serbest bir hal alacak.
Kambiyo Mevzuatı’nın kapladığı alanda gerçekleşen yerel ve uluslararası finansal işlemlerin çeşitliliği ve büyüklüğünü düşündüğümüzde, böyle bir gelişmenin devrim niteliğinde olacağını beklemek, olağandışı bir beklenti olmayacaktır.
