Hukuk Bültenleri
09/06/2022

Endüstri Bölgeleri Yönetmeliği Yayımlandı

Hukuk Bültenleri
Gayrimenkul Hukuku
Genel

Yeni Gelişme

Endüstri Bölgeleri Yönetmeliği (“Yönetmelik“) Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (“Bakanlık“) tarafından 6 Ağustos 2019 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandı. Yönetmelik, karma/ihtisas endüstri bölgelerinin, münferit yatırım yerlerinin ve özel endüstri bölgelerinin kurulması, yönetilmesi ve işletilmesine ilişkin detaylı düzenlemeler içeriyor. Getirilen düzenlemeler ile yerli ve yabancı yatırımcıların endüstriyel faaliyetlerini sürdürebilmeleri için ihtiyaç duydukları tesis ve alanların karşılanması amaçlanıyor.

Yönetmelik Neler Getiriyor?

Karma/İhtisas Endüstri Bölgeleri

İhtisas endüstri bölgesi, kalkınma planlarında belirtilen ileri teknoloji sektörlerinden birini kullanan ve bilişim teknolojisi, tıp teknolojisi ve tarımsal endüstri gibi alanlarda faaliyet gösteren bölgeleri ifade ediyor. Yönetmelik, ihtisas endüstri bölgelerinin kurulmasına ve ilan edilmesine ilişkin detaylı düzenlemelere yer veriyor.

Başvuru Süreci

  • İhtisas endüstri bölgeleri, Bakanlık, ilgili kurum ve kuruluşların veya yönetici şirketin başvurusuna istinaden kurulabilir.
  • Fizibilite raporu hazırlanarak Bakanlık’a başvurulur ve başvurunun Bakanlıkça uygun görülmesinin ardından ihtiyaçlarını karşılayacak büyüklükte alanın tespiti için yer seçimi etüdü yapılır.
  • Yer seçimi etüdü yapılacak alanlar hakkında  Çevre ve Şehircilik, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Tarım ve Orman, Kültür ve Turizm, Milli Savunma, Sağlık, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlıkları veya ilgili belediyenin görüşü alınabilir. Görüşün 30 gün içinde Bakanlık’a bildirilmemesi halinde ilgili kurumların görüşü olumlu kabul edilir. Ancak etüdü yapılacak alanlarda talebi karşılayacak bir sanayi alanının bulunması halinde sadece Çevre ve Şehircilik Bakanlığı veya ilgili büyükşehir belediye başkanlığının görüşünün alınması yeterli olacaktır.
  • İhtiyacı karşılayacak alanların tespitinden sonra bu alanlar için eşik analizi haritası ve yer seçimi etüt raporu hazırlanır.
  • Yer seçimi etüt çalışması tamamlandıktan sonra Bakanlık özet değerlendirme raporunu hazırlar ve seçilen yer Cumhurbaşkanı kararı ile endüstri bölgesi ilan edilir.

Başvuranın ve Yatırımcıların Yükümlülükleri

  • Endüstri bölgesi olarak ilan edilen alanlar, yatırım için gerekli sosyal, idari, lojistik, ticari vb. faaliyetler dışındaki amaçlarla kullanılamayacaktır.
  • Başvurunun Cumhurbaşkanı’na sunulmasından önce başvuru sahibi tarafından veya Bakanlık’ın başvurusu halinde ilgili sanayi odası veya ticaret ve sanayi odası tarafından yönetici şirket kurulması gerekmektedir.
  • Kurulacak yönetici şirket, endüstri bölgesini yönetmek, işletmek, bölgenin altyapı ve üstyapısına ilişkin gerekli harcamaları yapmak ve Yönetmelik’te öngörülen diğer görevleri yerine getirmekle yükümlü olacak.

Bakanlık Ödeneği

  • Endüstri bölgesinin ilanını takiben Bakanlık tarafından yatırım programı için ödenek tahsis edilecektir. Gerekli kamulaştırma bedelleri, altyapı bedelleri ve Yönetmelik’te sayılan diğer bedeller bu ödenekten karşılanacaktır.
  • Bakanlıkça uygun görülmesi halinde bu harcamalar yönetici şirket veya yatırımcılar tarafından da karşılanabilecektir.

Kamulaştırma, İrtifak Hakkı ve Kullanım İzni

  • Endüstri bölgesinin ilanı ile birlikte bölge içinde kalan özel mülkiyete ait taşınmazlar kamulaştırılacak, Hazine’ye ait taşınmazlar ile devlete ait alanlar endüstri bölgesi olarak tahsis edilecek.
  • Kamulaştırılan taşınmazlar üzerinde yönetici şirket veya yatırımcılar lehine 49 yıllık irtifak hakkı tesis edilecek. Devlete ait taşınmazlar için ise 49 yıllık kullanım izni verilecek.

İmar ve Parselasyon Planları

  • Endüstri bölgesi için Bakanlık veya yönetici şirket tarafından Yönetmelik hükümlerine uygun olarak bir imar planı hazırlanacak. İmar planı Bakanlıkça onaylandıktan sonra Bakanlık’ın internet sitesinde bir haftalığına ilan edilecek ve ilgililer bir haftalık ilan süresi içinde imar planlarına itiraz edebilecek. Kesinleşen imar planı içinde kalan arsa ve arazilerin düzenlenmesi için Bakanlık veya yönetici şirket tarafından parselasyon planları hazırlanacak. İmar planlarında olduğu gibi Bakanlık tarafından onaylanan parselasyon planları Bakanlık’ın internet sitesinde bir haftalığına ilan edilecek ve ilgililer bir haftalık ilan süresi içinde parselasyon planlarına itiraz edebilecek.
  • Yönetici veya yatırımcı tarafından hazırlanan imar ve parselasyon planları, altyapı ve üstyapı projeleri ve ilgili her türlü ruhsat ve izinler Bakanlık’ın onayı ve denetimine tabi olacak. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı Bakanlık tarafından; diğer izin, onay ve ruhsatlar ise ilgili kurumlar tarafından 15 gün içinde verilecek. Bununla beraber yönetici şirket ve yatırımcılar, ruhsat ve izinlere ilişkin harçlardan muaf olacaklar.

Yatırımcı İzni

  • Endüstri bölgesinde yatırım yapmak isteyen yatırımcılar, ön yer tahsisi talepleri için bizzat veya yönetici şirket vasıtasıyla Bakanlık’a başvurmalıdır.
  • Ön tahsis talebi Bakanlık tarafından onaylanan yatırımcının, faaliyeti ile ilgili ÇED raporu alması ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın “ÇED Olumlu” veya “ÇED Gerekli Değildir” kararı üzerine Yönetmelik’te belirlenen tutarı Bakanlık’a ödemesi gerekiyor. Söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilmesini takiben Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Bakanlık’ın görüşü üzerine yatırımcı lehine irtifak hakkı veya kullanma izni verecek.

Münferit Yatırım Yerleri

Münferit yatırım yerleri Yönetmelik uyarınca kalkınma planlarında belirtilen öncelikli sektörler içinde yer alan ya da yüksek veya orta yüksek teknoloji kapsamına giren ve belirli şartları sağlayan yatırımlar için tahsis edilecek alanları ifade ediyor. İhtisas endüstri bölgeleri için izlenilen prosedür büyük ölçüde münferit yatırım yerleri için de uygulanacak.

Başvuru Süreci ve Ek Yükümlülükler

  • Münferit bir sanayi yatırımı gerçekleştirmek isteyen yerli veya yabancı gerçek ya da tüzel kişilerin Bakanlık’a başvurması, fizibilite raporu alması ve Bakanlık tarafından başvuruya ilişkin yer seçimi etüdü yapılması gerekiyor. Devamında özet değerlendirme raporunun hazırlanması ve ÇED mevzuatı uyarınca “ÇED Olumlu” veya “ÇED Gerekli Değildir” kararının alınması üzerine başvuru, Cumhurbaşkanı’nın onayına sunulacak.
  • Münferit yatırım yeri başvurularında Bakanlık, 280.000.000 TL tutarında sabit yatırım taahhüdünün bulunması, faaliyet için ileri teknoloji kullanılması gibi şartlar arıyor.
  • Başvuru sahibinin, Cumhurbaşkanı’nın kararından önce münferit yatırım yeri ilan edilecek alanın yönetim ve işletilmesinden sorumlu bir anonim şirket kurması gerekecek.

İrtifak Hakkı ve Kullanım İzni  

  • Münferit yatırım yeri olarak tahsis edilen alan için başvuru sahibi lehine 49 yıl süreyle irtifak hakkı veya kullanım izni verilecek. İrtifak hakkı veya kullanım izni verilmesi için başvuru sahibinin, sabit yatırım tutarının binde beşini geçmeyecek ve Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek orandaki tutarı, Bakanlık’a yatırması gerekiyor.

İmar ve Parselasyon Planları, Ruhsat ve İzinler

  • İmar ve parselasyon planlarına ilişkin olarak ihtisas endüstri bölgeleri için öngörülen düzenlemeler dikkate alınacak. Benzer şekilde münferit yatırım yerine ilişkin alınacak ruhsat ve izinler Bakanlık’ın onay ve denetimine tabii olacak ve yatırımcılar söz konusu ruhsat ve izinlere ilişkin harçlardan muaf olacaklar.

Özel Endüstri Bölgeleri

Başvuru Süreci ve Ek Yükümlülükler

  • Yönetmelik uyarınca belirli bir alanın en az %51’inin mülkiyetine veya irtifak hakkı ya da kullanım iznine sahip gerçek veya tüzel kişiler, bu alanın özel endüstri bölgesi olarak ilan edilmesi için Bakanlık’a başvurabilecekler.
  • Fizibilite raporu hazırlanması ve yer seçimi etüdü yapılmasına ilişkin karma ihtisas endüstri bölgeleri ile münferit yatırım yerleri için uygulanan hükümler geçerli olacak. Önerilen alanda halihazırda kurulmuş sanayi tesisi bulunması halinde, ilgili kurumca tasdikli imar planı ve yapı kullanma izin belgesinin de başvuru dosyasında ayrıca sunulması gerekiyor.
  • Özel endüstri bölgesi başvurularında Bakanlık, alanın Yönetmelik’te öngörülen asgari büyüklüklerde olması, 570.000.000 TL tutarında yeni yatırım taahhüdünün bulunması gibi şartlar arıyor.
  • Yer seçimi etüdü yapıldıktan sonra özet değerlendirme raporu hazırlanacak ve başvuru, ÇED mevzuatı uyarınca “ÇED Olumlu” veya “ÇED Gerekli Değildir” kararının alınması üzerine, Cumhurbaşkanı’nın onayına sunulacak.
  • Başvuru sahibinin, Cumhurbaşkanı’nın kararından önce özel endüstri bölgesi olarak ilan edilecek alanın yönetim ve işletilmesinden sorumlu bir anonim şirket kurması gerekecek. Ancak 6 Ağustos 2019 tarihinden önce özel endüstri bölgesi ilan edilen bölgeler için bu şart aranmayacak.
  • Özel endüstri bölgeleri yatırım için gerekli sosyal, idari, lojistik, ticari ve benzer faaliyetler dışında amaçlarla kullanılamayacak.

İrtifak Hakkı ve Kullanım İzni

  • Özel endüstri bölgesi olarak ilan edilen alan için başvuru sahibi lehine 49 yıl süreyle irtifak hakkı veya kullanım izni verilecek.

İmar ve Parselasyon Planları

  • İmar ve parselasyon planlarına ilişkin olarak ihtisas endüstri bölgeleri için öngörülen düzenlemeler dikkate alınacak.

Ruhsat ve İzinler

  • Özel endüstri bölgesine ilişkin alınacak ruhsat ve izinler Bakanlık’ın onay ve denetimine tabii olacak ve yatırımcılar söz konusu ruhsat ve izinlere ilişkin harçlardan muaf olacaklar. Özel endüstri bölgesinde yer alan ve daha önce izin, onay ve ruhsatları alınmış yatırımlar tüm izin, onay ve ruhsatları geçerliliğini koruyacak.
  • Bakanlıkça yatırımı kabul edilen faaliyetler için alınacak diğer izin, onay ve ruhsatlar ilgili kurumlarca on beş gün içinde verilecek.

Sonuç

Bakanlık, sanayi sektörünün gelişmesine ve üretimi artırmaya yönelik çalışmalarını sürdürüyor. Yönetmelik’in yürürlüğe girmesiyle endüstri bölgelerinin kurulmasına ilişkin başvuru süreçleri yeniden düzenlendi.