Bankacılık Mevzuatı Değişiyor – 25 Şubat 2020

Yeni Gelişme

5411 Sayılı Bankacılık Kanunu (“Bankacılık Kanunu”), 5464 Sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu, 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ve 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da değişiklik yapan kanun 25 Şubat 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanıp aynı tarihte yürürlüğe girdi.

Ne Değişecek?

 Kredi sayılan işlemler kapsamının genişletilmesi

• Değişiklikler kapsamında kalkınma ve yatırım bankaları ile katılım bankalarının kredi sayılan işlemlerine Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (“BDDK”) tarafından belirlenecek diğer yöntemler eklenerek kredi sayılan işlemler kapsamının genişletilmesi ve (ii) yeni finansman yöntemlerinin oluşması halinde, bu yöntemlerin de kredi sayılabilmesi için BDDK’ye yetki verildi.

Risk grupları kapsamlarının yeniden belirlenmesi

• Bankaların dâhil olduğu risk grubuna dâhil edilecek kişiler, bunların eş ve çocuklarını da içerecek şekilde yeniden belirlendi.
• Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi (“TVF A.Ş.”) veya Türkiye Varlık Fonu (“TVF”) ayrı bir risk grubu oluşturacak.

Kredi sınırlamalarına tabi olmayan işlemler kapsamına Türkiye Varlık Fonu’nun eklenmesi

• TVF A.Ş. veya TVF ile yapılan işlemler, bu kurumlarca çıkarılan ya da ödenmesi garanti edilen bono, tahvil ve benzeri borçlanma araçları kredi sınırlamalarına tabi olmayacak.

Kalkınma ve yatırım bankalarının faaliyet alanlarının genişletilmesi

• Kalkınma ve yatırım bankalarının fon sağlayabilecekleri alanlar genişletiliyor ve bu alanların belirlenmesinde BDDK’ya daha fazla yetki veriliyor.
• Bu çerçevede (i) katılım bankalarına ilaveten kalkınma ve yatırım bankaları da faizsiz yöntemlerle faaliyetlerde bulunabilecek ve bu faaliyetlere ilişkin usul ve esaslar BDDK tarafından belirlenecek ve (ii) katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarınca faizsiz finansman sağlamak amacıyla gerçekleştirilen ortaklıklar, ilgili bankanın risk grubunda sayılmayacak.

Bankacılık sektöründe gözetim ve denetimin yoğunlaştırılması

• Söz konusu değişiklikler kapsamında bankaların, BDDK’nın uygulamaya ilişkin usul ve esasların belirlenmesinde yetkili olacağı şekilde, mali bünyelerinde ilerleyen dönemlerde oluşması muhtemel sorunlar ve bu durumlara ilişkin alınması öngörülen önlemlerin önceden belirlenmesi suretiyle hazırlayacakları önlem planlarını BDDK’ya göndererek bu planları denetime hazır tutması sayesinde gözetim ve denetim süreçlerinin etkinliğinin artırılması ve karar alma ile uygulama süreçlerinin hızlandırılması öngörülüyor. Ayrıca, yapılan denetimler sonucunda mali bünyede bozulma yaratacak hallerin gerçekleştiğinin veya gerçekleşme ihtimalinin tespit edilmesi halinde önlem planlarının bankaca uygulanması beklenmeksizin gerekli tedbirlerin alınması konusunda BDDK yetkilendiriliyor.
• Bankalar tarafından, finansal piyasalarda yapay arz, talep veya döviz kuru dahil fiyat oluşumunu sağlamak amaçlı işlem ve uygulamalar yapılmasının, internet ortamı dahil farklı araçlarla gerçeğe aykırı ve yanıltıcı bilgilerin yayılmasının, tasarruf sahiplerinin gerçeğe aykırı ve yanıltıcı şekilde yönlendirilmesinin veya bu amacı sağlamaya yönelik benzer işlem ve uygulamaların yapılmasının finansal piyasalarda manipülasyon ve yanıltıcı işlem olarak kabul edileceği ve hangi işlem ve uygulamaların bu madde kapsamına gireceğinin BDDK tarafından belirleneceği öngörülüyor.

Bankacılık sırlarına ilişkin korumanın artırılması

• Müşteri bilgilerinin 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na göre açık rıza alınmış olsa dahi müşterinin kendisinden gelen aktif bir talep veya talimat olmadıkça yurt içi ve dışındaki gerçek ve tüzel kişilerle paylaşılamayacak ve BDDK müşteri bilgilerinin yurt dışına aktarılması konusunda ilave kısıtlamalar getirmeye yetkili olacak.

Bankacılık faaliyetleri ücretlerini belirleme yetkisi

• Bankaların kredi, mevduat, dış ticaret, transfer, nakit yönetimi ve kredi kartı gibi tüm faaliyetlerinden her ne ad altında olursa olsun aldıkları ücret, masraf ve komisyonların belirlenmesi hususundaki yetkiler Cumhurbaşkanı’ndan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (“TCMB”) devrediliyor.
• Bankalar, tüketici kredisi veren finansal kuruluşlar ve kart çıkaran kuruluşlar tarafından tüketiciye sunulan ürün veya hizmetler kapsamında tüketiciden faiz dışında alınacak ücretlerin belirlenmesi yetkisi BDDK’dan TCMB’ye geçiyor.
• TCMB’ye azami akdi faiz ve gecikme faizi oranlarının açıklanması için verilen üç aylık süre kaldırılarak TCMB’nin uygun göreceği zaman ve aralıklarla, herhangi bir sınırlama olmaksızın, belirlenmesi öngörülüyor.

Bankacılık mevzuatı kapsamındaki ceza ve önlemlerin ağırlaştırılması

• Bankacılık Kanunu, Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu ve Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’na tabi kişilere ilişkin idari para ceza tutarları 100 kata kadar artırılmıştır.

Faktoring şirketlerinin asgari sermaye tutarlarının artırılması

• Faktoring şirketlerinin kuruluşunda nakden ödenecek sermaye tutarı yirmi milyon Türk Lirasından elli milyon Türk Lirasına çıkarılarak, söz konusu şirketlerin sermaye yapılarının güçlendirilmesi öngörülüyor. Buna ek olarak, mevcut faktoring şirketlerinin asgari ödenmiş sermayelerini kanunun yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde (BDDK bu süreyi iki yılı geçmeyecek şekilde uzatabilecek) elli milyon Türk Lirasına çıkarmaları öngörülürken, çıkarmamaları halinde faaliyet izinlerinin iptal edilmesi söz konusu olacak.

Sonuç

Kanun değişiklikleri sektör güvenliğinin sağlamlaştırılması ve değişen şartlara uyum marifetiyle Türk bankacılık mevzuatına modern bir soluk kazandırmayı sağlayacak enstrümanlar içeriyor. Böylelikle daha da sağlamlaşacak piyasa güvenliği ile bankacılık piyasasının büyümesi hedefleniyor.